Ekologiczne ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń. Jak to robią francuskie miasta?

Latem nieaktywne jest największe źródło zanieczyszczenia powietrza pyłami PM2,5 i PM10 w Polsce, czyli ogrzewanie budynków mieszkalnych. Problemem staje się natomiast coraz większe zużycie energii do chłodzenia pomieszczeń – 31 lipca 2018 r. odnotowano najwyższe w historii zapotrzebowanie na moc w sezonie letnim. Zarówno ciepło, jak i chłód mogą być jednak produkowane w bardziej ekologiczny sposób. Ciepło z biomasy czy źródeł geotermalnych oraz centralny system produkcji i dystrybucji chłodu – to rozwiązania stosowane we Francji.

Polskie miasta mogą pochwalić się dobrymi praktykami w zakresie wykorzystania ekologicznych źródeł energii i ciepła oraz innych dziedzin zrównoważonego rozwoju, biorąc udział w konkursie ECO-MIASTO skierowanym do samorządów lokalnych. Organizatorami projektu ECO-MIASTO są Ambasada Francji w Polsce oraz Centrum UNEP/GRID-Warszawa. ECO-MIASTO jest realizowane we współpracy z Renault Polska, SAUR Polska, Grupą Saint-Gobain, Ceetrus Polska, DK Energy i TIRU – grupa Dalkia, a także WSPÓLNIE – Fundacja LafargeHolcim.

Zapewnienie mieszkańcom miast optymalnej temperatury do codziennego funkcjonowania bez szkody dla środowiska naturalnego to wyzwanie. Indywidualne ogrzewanie budynków mieszkalnych w chłodniejszych miesiącach roku odpowiada za blisko 90% emisji pyłu PM10*. Jednocześnie latem coraz chętniej korzysta się z klimatyzacji – mają na to wpływ powracające fale upałów, które w mieście są bardziej dotkliwe ze względu na efekt miejskiej wyspy ciepła. Klimatyzatory do swojego działania wymagają często znacznych ilości energii, dlatego wzrasta zapotrzebowanie na moc w sezonie letnim. W Polsce, gdzie energia elektryczna produkowana jest przede wszystkim w elektrowniach węglowych, nie pozostaje to bez wpływu na stan środowiska naturalnego.

W poszukiwaniu alternatywnych, bardziej ekologicznych metod produkcji ciepła i chłodu warto zwrócić uwagę na rozwiązania wykorzystywane we francuskich miastach. Podstawą jest tam po pierwsze podłączenie budynków do sieci, a po drugie – wybór bardziej przyjaznego środowisku źródła ciepła czy chłodu.

 Klimatyzacja dzięki PPP

W Paryżu 1 mln m² powierzchni biurowych w obszarze miejskim La Défense jest ochładzany dzięki partnerstwu publiczno-prywatnemu. Na mocy umowy między miastem a spółką Dalkia partner prywatny zmodernizował istniejący system produkcji i dystrybucji chłodu, wykonał drugą pompę i przez 24 lata będzie operatorem sieci. Wzrost wydajności produkcji chłodu wyniósł między 5% a 10%, co wiąże się z oszczędnościami dla miasta. Zyskało też środowisko – zredukowano ilość zanieczyszczeń, m.in. dzięki monitorowaniu odprowadzania ścieków czy sortowaniu odpadów, a poprzez efektywne zarządzanie minimalizowane są straty energii.

Ciepło ze źródeł geotermalnych

Energia geotermalna należy do odnawialnych źródeł energii, które zyskują na popularności, choć na razie wykorzystywana jest na niewielką skalę – w Europie w ten sposób produkowane jest tylko 0,85% energii**.  Zaletą sieci ciepłowniczej zasilanej źródłami geotermalnymi jest jednak ograniczenie emisji zanieczyszczeń czy gazów cieplarnianych. Przykładowo w Bagneux, miejscowości położonej na obszarze aglomeracji paryskiej, nowa sieć ciepłownicza zasilana ciepłem geotermalnym pozwala na zmniejszenie emisji CO₂  aż o 5 000 t. Dzięki inwestycji zrealizowanej przez spółkę Dalkia ponad 9 500 mieszkań w Bagneux jest zasilanych ze źródeł geotermalnych.

Ekodzielnica ogrzewana biomasą

Inny sposób na to, by ograniczyć emisję CO₂, stosowany jest w ekodzielnicy Camille Claudel. To jedna z największych ekodzielnic we Francji. W jej zakres wchodzi 2 000 mieszkań o niskim zapotrzebowaniu na energię, zlokalizowanych na powierzchni 147 000 m². Sieć ciepłownicza (zrealizowana przez Optimal Solutions, spółkę zależną od spółki Dalkia) w 70% zasilana jest przez OZE, m.in. dzięki wykorzystaniu biomasy. Efekt? inwestycja pozwala uniknąć emisji 2 400 ton CO₂.

* Krajowy Program Ochrony Powietrza do 2020 roku, Ministerstwo Środowiska

** Eurostat