Prefabrykacja, pozwala na ekspansję eksportową i transport w dowolne miejsce świata, a na krajowym rynku wciąż notujemy niedobór od 2,6 do nawet 3 milionów mieszkań. Koniunkturę silnie wykorzystują już Chiny, ale również Polskie firmy podbijają, coraz bardziej odległe rynki świata np. w USA, Kanadzie czy Afryce. Od lat jesteśmy też obecni w Skandynawii i na największym rynku importu prefabrykacji, czyli w Niemczech.
Budownictwo modułowe weszło już do głównego nurtu, a automatyzacja procesów produkcyjnych dodatkowo umacnia jego pozycję i zwiększa konkurencyjność w porównaniu do modelu konwencjonalnego. Obecna, czwarta z kolei rewolucja przemysłowa charakteryzuje się fuzją technologii i maszyn, które coraz inteligentniej komunikują się ze sobą i wykorzystują zasoby wspólnych danych w oparciu o sztuczną inteligencję.
Fabryki domów w Chinach
W Chinach przybywa nowoczesnych fabryk, głównie za sprawą rozwoju eksportu modułowych obiektów do wielu krajów świata np. Norwegii, USA czy Nowej Zelandii, a jak obliczył Bank Światowy w 2018 roku z tego tytułu wpływy Państwa Środka wyniosły ponad 1,5 miliarda USD. W tym samym czasie Polska wyeksportowała, ale głównie do krajów Skandynawskich i Niemiec prefabrykaty za łączną sumę 296 milionów USD. Według ONZ w 2019 r. Chiński eksport prefabrykowanych budynków do Niemiec wyniósł 56,34 mln USD. Natomiast w tym samym roku, głównymi importerami prefabrykowanych budynków były Niemcy (945 mln USD), Stany Zjednoczone (503 mln USD), Norwegia (490 mln USD), Francja (456 mln USD) i Uzbekistan (346 mln USD).
Eksperci prognozują, że wielkość globalnego rynku budownictwa modułowego podwoi się w ciągu dekady do kwoty 108,8 mld USD w 2025 r. Daje to olbrzymie możliwości dla rozwoju polskiej gospodarki. Dla przykładu Grupa InterContinental, buduje Holiday Inn Express z modułów transportowanych z Chin. Marriott w Stanach Zjednoczonych zamówił je u Polskiego dostawcy, a Grupa Hilton wkrótce otworzy pierwszy w Afryce hotel modułowy w stolicy Ghany, Akrze. Inny krajowy producent modułów mieszkalnych i usługowych podpisał kontrakt na postawienie akademika za 90 mln zł w Ugandzie. Firma zapowiada kolejne inwestycje w Afryce m.in. biurowce, zaplecze budowlane, punkty medyczno-apteczne. Brak na tych rynkach materiałów budowlanych wykorzystywanych przez tradycyjne nowoczesne budownictwo, takich jak beton czy itong, sprawia, że gotowe moduły mieszkaniowe czy usługowe opłaca się przywieźć nawet z Wrocławia.
Rewolucja przemysłowa 4.0 zmienia prefabrykację
W ostatnich latach, prefabrykowane budynki stały się głównym kierunkiem transformacji, modernizacji i innowacyjność metod budowlanych w Chinach. Chińska Rada Państwowa zaproponowała nawet, aby w ciągu następnej dekady prefabrykowane budynki stanowiły 30% wszystkich nowych budynków. Stąd prefabrykacia w Chinach staje przed bezprecedensowymi możliwościami i wyzwaniami eksportowmi.
Nowoczesna prefabrykacja w nurcie Przemysłu 4.0 to jeden z najważniejszych trendów budowlanych przyszłości, który ma wiele zastosowań z zakresu budownictwa wielkokubaturowego (np. domy, centra handlowe, wieżowce, osiedla mieszkaniowe, parkingi, biurowce, obiekty sportowo-widowiskowe, dworce) czy inżynieryjnego (np. mosty, tunele). W naszym kraju niekiedy jeszcze mylnie kojarzona z epoką wielkiej płyty z socjalistycznych czasów PRL. Jednak to powiązanie z obecną prefabrykacją modułową ma się jak zestawienie Poloneza wyprodukowanego w ówczesnym FSO z dzisiejszą Teslą. Szacuje się, że w Polsce jest obecnie około 50 fabryk elementów prefabrykowanych, a nasz kraj może być niedługo potentatem w produkcji gotowych elementów modułowych dla budownictwa mieszkaniowego.
Ważnym czynnikiem wpływających na sukces przedsiębiorstw jest optymalizacja kosztów produkcji. Cyfryzacja wchodzi wielkimi krokami w następne dziedziny naszego życia. Trwa kolejna rewolucja przemysłowa, po pierwszej (stulecie pary), drugiej (wiek elektryczności) i trzeciej (era komputerów) przyszedł czas na czwartą, określaną również mianem Przemysłu 4.0. Cechuje się ona znacznym zwiększeniem wydajności produkcji, wprowadzaniem systemów cyber fizycznych (CPS) oraz zaawansowaną automatyką przemysłową, a to z kolei pozwala na zredukowanie kosztów.
Walka o nowe rynki i możliwości eksportowe
Wbrew oczekiwaniom kryzys wywołany pandemią w 2020 roku nie wpłynął negatywnie na rynek domów prefabrykowanych w Niemczech. W ubiegłym roku wybudowano tam łącznie 23 006 mieszkań, stosując prefabrykowane konstrukcje przemysłowe – o 4,9% więcej niż rok wcześniej. Szacuje się, że do 2022 r. w sześciu północnoeuropejskich krajach zostanie sprzedanych około 70.100 takich lokali, przy czym popyt w Niemczech znacznie wzrasta, zwłaszcza na gotowe rozwiązania “pod klucz”.
W Szwecji już ponad 80 procent mieszkań powstaje z prefabrykatów, to około 50 tys. mieszkań rocznie, a dzięki nowoczesnej technologii niektóre projekty powstają w kilka miesięcy. Stosowanie technologii przyspieszających budowę jest tam powszechne, gdyż według Szwedzkiej Krajowej Rady Budownictwa Mieszkaniowego kraj ten potrzebuje 600 000 nowych mieszkań do 2025 roku aby pokryć wszystkie potrzeby mieszkaniowe obywateli.
Budowa domów modułowych 3D jest też dobrze rozwinięta w Rosji i jest tam jedną z najbardziej obiecujących metod zapewniających wysoki współczynnik budowy budynków mieszkalnych. We Włoszech oczekuje się, że popyt na prefabrykowane, antysejsmiczne domy ze stali zyska na popularności ze względu na ich zasadność i skuteczność w zakresie bezpieczeństwa, zwłaszcza na obszarach, na których występują powtarzające się zdarzenia sejsmiczne. Wielka Brytania planuje budować około 300.000 nowych domów rocznie do 2020 roku, aby sprostać wyzwaniom na rynku mieszkaniowym, oczekuje się, że konstrukcje prefabrykowane odegrają tam znaczącą rolę. Od kilku lat budownictwo modułowe oparte o nowoczesne zautomatyzowane ekologiczne fabryki, staje się coraz bardziej popularne i zyskuje na znaczeniu również w naszym kraju. To zdecydowanie ważny trend rozwoju sektora budowlanego, który czeka dalszy duży wzrost z korzyścią dla rozwoju firm, które zajmują się jego produkcją i posiadają już “know how”. Łącznie sektor materiałów i usług budowlanych w Polsce tworzy 20,3 proc. PKB, co przekłada się rocznie na prawie 120 mld wpływów do skarbu państwa. W 2020 roku całkowite przychody największych producentów prefabrykatów w Polsce, po raz pierwszy przekroczyły 5 mld zł i dynamicznie rosną. Natomiast GUS szacuje, że wykorzystanie prefabrykacji w budownictwie mieszkaniowym w naszym kraju w 2020 roku mogło przekroczyć aż 8 procent.
Dlaczego prefabrykacja?
Atuty prefabrykacji modułowej to m.in. skrócenie nawet o połowę cyklu operacyjnego inwestycji, ekologia, zmniejszenie zatrudnienia pracowników na budowie, duży potencjał projektowo architektoniczny, wysoka precyzja i jakość wykonania, możliwość realizacji inwestycji w warunkach zimowych, lepsza trwałość i odporność na pożary czy korzystniejsza izolacja termiczna. Badania dotyczące dźwiękoszczelności i akustyki mieszkań wykazały, iż przewyższają polskie normy obowiązujące od 2021 r., jak odporność na wibracje szczególnie istotne w halach koncertowych czy niższe koszty eksploatacyjne. Nie ma też konieczności organizowania magazynu materiałów na placu budowy, co przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa i ma wpływ na środowisko. Znam też przypadek, gdzie inwestor w wyniku swojego błędu musiał dokonać przeróbki i dzięki prefabrykacji mógł wyjąć schody z klatek, a następnie te same zamontować ponownie. To wszystko powoduje, że rosnący popyt na budownictwo modułowe znajdziemy na wszystkich kontynentach.
Autor/fot © Adam Białas, ekspert rynku, dziennikarz biznesowy i dyr. “BIALAS Consulting & Solutions”