Według danych JLL, w ciągu ostatnich 10 lat podaż powierzchni komercyjnej w tego typu obiektach w Polsce wzrosła blisko sześciokrotnie. Elektrownia Powiśle, The Warsaw HUB, czy Koneser w Warszawie, Monopolis w Łodzi, Browar Lubicz Kraków – aktualnie trudno wskazać dużą polską aglomerację, w której inwestorzy, nie angażowaliby się w projekty wielofunkcyjne, niejednokrotnie wymagające rewitalizacji i przebudowy dużych fragmentów miast. Tym bardziej, że tego typu inwestycje cieszą się dużym zainteresowaniem wśród najemców, którzy znając aktualne i zmieniające się zachowania klientów, coraz częściej wybierają takie miejsca na ulokowanie swojego biznesu.
Dostępność atrakcyjnych działek inwestycyjnych w największych polskich miastach sukcesywnie spada, nasze potrzeby zakupowe rosną, podobnie jak oczekiwania w stosunku do miejsca pracy. Bez względu na to, czy rano przyjeżdżamy do biura, idziemy na kolację lub sprawdzamy nową kolekcję w naszym ulubionym sklepie, zależy nam na wygodzie, dobrych doświadczeniach, a najlepiej aby wszystkie te elementy były dostępne w jednej lokalizacji. To wszystko przekonuje deweloperów do inwestowania w projekty wielofunkcyjne. Według naszych danych, ostatnia dekada przyniosła prawie sześciokrotny wzrost powierzchni komercyjnej w ramach takich inwestycji. Tzw. obiekty mixed-use to aktualnie jeden z najważniejszych trendów kształtujących przestrzenie miejskie i kierunek rozwoju sektora nieruchomości w kolejnych latach
Anna Wdowiak, Starszy Konsultant w Dziale Wynajmu Powierzchni Handlowych, JLL
Szczególnie dobrze widać to na stołecznym rynku, gdzie na Woli wyrasta jeden z najnowocześniejszych kompleksów wielofunkcyjnych w tej części Europy – The Warsaw HUB, który oprócz powierzchni biurowej będzie miał w ofercie również przestrzenie handlowo-usługowe, hotelowe oraz centrum konferencyjne. Z kolei na Powiślu w wielofunkcyjny obiekt zmienia się Elektrownia Powiśle. Inwestycja o powierzchni ok. 55 000 mkw. zaoferuje sklepy, biura, mieszkania, restauracje, szerokie portfolio usług oraz 4-gwiazdkowy butikowy hotel. Jej realizacja wpisuje się w bardzo popularny trend w Polsce – rewitalizację zabytkowych kompleksów z bogatą historią.
Nieprzypadkowo termin „mixed-use” kojarzymy z trendem rewitalizacji.
Według naszych szacunków, blisko połowa istniejących projektów tego typu to obiekty o walorach historycznych, które poddano gruntowanej modernizacji i przebudowie. Takie obiekty oferują genius loci – czyli specyficzną atmosferę, której nie da się łatwo wytworzyć w zupełnie nowych realizacjach, W czasach, w których deweloperzy starają się kreować atrakcyjne miejsca, a nie tylko dostarczać na rynek powierzchnie handlowe czy biurowe, jest to niewątpliwe unikalną wartością tego typu projektów.
Jan Jakub Zombirt, Dyrektor, Dział Doradztwa Strategicznego, JLL
Aktualnie w Łodzi na przykład prowadzona jest rewitalizacja trzeciego co do wielkości zespołu fabrycznego w tym mieście, czyli dawnych zakładów Monopolu Wódczanego z 1902 roku. To tutaj powstanie Monopolis, nowoczesny kompleks łączący funkcje biznesowe z rekreacyjnymi. Bez wątpienia jednak inwestycje wiążące się z modernizacją i rewitalizacją są jednymi z najbardziej wymagających. Nieruchomości te muszą mieć jasno określoną strukturę właścicielską, co zdecydowanie skraca cały proces formalny związany z otrzymaniem pozwolenia na start budowy. Ponadto, są one bardzo często objęte ochroną konserwatorską, co musi być uwzględnione w projekcie inwestycji i harmonogramie prac.
Do tego dochodzi jeszcze odpowiednie zaplanowanie całej inwestycji i jej funkcji, tak aby naturalnie odpowiadała na potrzeby mieszkańców i biznesu, oddając jednocześnie charakter danego miejsca. Deweloperzy działający w Polsce mają już jednak duże doświadczenie w realizacji tego typu projektów, co będzie przekładało się na ich rosnącą podaż. Tym bardziej, że zagospodarowanie niszczejących, ale ważnych dla miasta nieruchomości, to naturalna odpowiedź na szybko kurczący się bank gruntów, m.in. pod zabudowę handlową i biurową. Według prognoz JLL, w przeciągu najbliższych 5 lat liczba projektów wielofunkcyjnych w Polsce może ulec podwojeniu.
Jan Jakub Zombirt, Dyrektor, Dział Doradztwa Strategicznego, JLL