Przeważająca większość gospodarstw domowych w Polsce to mieszkania własnościowe.
Polska należy do czołówki Europy pod tym względem – 87 proc. wszystkich gospodarstw domowych to nieruchomości własnościowe, średnia UE to 69 proc., a dla ostatnich w zestawieniu Niemiec to zaledwie 47 proc. Odsetek Polaków mieszkających w mieszkaniach kupionych na własność bez kredytu wynosi 75,3 proc. Jest to wynik o prawie 4 pkt. proc. wyższy niż średnia dla regionu i aż o 30 pkt. proc. wyższy niż średnia unijna. Tak duży udział mieszkań własnościowych wynika m.in. ze wzorców kulturowych, niższego zurbanizowania kraju i modelu zamieszkiwania typowego dla państw Europy Środowo-Wschodniej.
Odsetek gospodarstw domowych ze względu na strukturę własnościową w Europie w 2023 r. (w proc.)
Źródło: opracowanie własne PIE na podstawie danych Eurostatu.
Średnio dwa razy więcej gospodarstw domowych w UE niż w Polsce ma nieruchomość kupioną w kredycie hipotecznym.
W Polsce odsetek gospodarstw domowych na kredyt wynosi 12,0 proc., a w UE – 24,6 proc. Odsetek dla Polski jest zbliżony do średniej dla Tygodnik Gospodarczy PIE 1 sierpnia 2024 r. 10
regionu i pozostaje na podobnym poziomie od mniej więcej 10 lat. Przyczyną niższego udziału mieszkań na kredyt są m.in. wyższe koszty kredytu w Polsce niż w UE. Europa Środkowo-Wschodnia od wielu lat ma wyższe stopy procentowe niż kraje euro, w których stopę procentową ustala Europejski Bank Centralny, a Polska ma obecnie najwyższe oprocentowanie kredytów w całej Europie.
Większy odsetek mieszkań kupionych w kredycie hipotecznym znajduje się w zachodniej części Polski.
Jak wynika z danych BIK, średni udział kredytobiorców we wschodnich województwach Polski wynosi 9 proc., a w zachodnich2 – 13,5 proc. Największy udział kredytobiorców jest w warszawskim obszarze stołecznym (20 proc.) a najmniejszy – w województwie świętokrzyskim (6,5 proc). Średnie zadłużenie z powodu zakupienia
nieruchomości w Polsce wynosi 137 tys. PLN. Najbardziej zadłużeni są mieszkańcy Warszawy – średnio 200 tys. PLN, a najmniej mieszkańcy województwa podkarpackiego i świętokrzyskiego – 100 tys. PLN.
Mieszkania na wynajem dalej nie są popularne wśród Polaków.
Zaledwie 13 proc. gospodarstw domowych wynajmuje mieszkanie, w porównaniu ze średnią unijną na poziomie 31 proc. Odsetek ten utrzymuje się na podobnym poziomie od mniej więcej 15 lat. W niektórych krajach europejskich, takich jak Austria i Niemcy, prawie połowa ludności mieszka w mieszkaniach na wynajem – odpowiednio 45,8 proc. i 50,5 proc. ▶ Popularność wynajmu mieszkań w Austrii, Niemczech czy Danii wynika m.in. ze stopnia urbanizacji tych krajów oraz systemu prawnego, który skutecznie chroni interesy zarówno najemców, jak i wynajmujących.
Prawo zabezpiecza wynajmujących w przypadkach, gdy najemca nie płaci czynszu lub niszczy mieszkanie. Z drugiej strony zapewnia także ochronę najemcom i ogranicza możliwość arbitralnego podnoszenia czynszu oraz promuje długoterminowe umowy najmu. W rezultacie nie tylko znaczna część populacji tych krajów mieszka w wynajmowanych mieszkaniach, ale też często wybiera najem tego samego mieszkania przez całe życie.
Autor: Tomasz Mądry, PIE
