U podstaw dokonania rzetelnej i profesjonalnej wyceny nieruchomości leży właściwe ustalenie stanu nieruchomości, w tym dokonanie oględzin. Oględziny nieruchomości stanowią ten element wyceny, który w istotny sposób wpływa na proces szacowania nieruchomości. Bez dokonania oględzin nieruchomości, a także bez analizy dokumentów pozwalających na ustalenie stanu oraz przeznaczenia nieruchomości dokonanie wyceny i w efekcie sporządzenie operatu szacunkowego nie jest możliwe.
Panujący obecnie w kraju stan epidemii wymagający zachowania szczególnych środków ostrożności w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 powoduje jednak, że nie tylko dopuszczalne, ale i konieczne jest przyjęcie nadzwyczajnych i uproszczonych rozwiązań.
Poniżej przedstawiono rekomendacje Ministerstwa Rozwoju dotyczące wykonywania czynności zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych w czasie pandemii koronawirusa.
Oględziny nieruchomości
- Należy bezwzględnie przestrzegać wytycznych GIS związanych z pandemią koronawirusa, a tam gdzie jest to możliwe, przy dokonywaniu oględzin nieruchomości należy dodatkowo wprowadzać stosowne zabezpieczenia minimalizujące bezpośredni kontakt z drugą osobą (np. właścicielem nieruchomości, zleceniodawcą).
- W przypadku wątpliwości, czy możliwe jest bezpieczne przeprowadzenie oględzin nieruchomości, dopuszczalne jest ustalenie stanu techniczno-użytkowego oraz stanu otoczenia nieruchomości w oparciu o pisemne oświadczenie właściciela nieruchomości, użytkownika wieczystego i/lub innej osoby czy instytucji posiadającej niezbędne informacje, przekazaną przez te osoby dokumentację fotograficzną nieruchomości poświadczoną za zgodność ze stanem faktycznym, a także w przypadku nieruchomości zabudowanych – na podstawie wszelkich innych dokumentów przekazanych przez Zleceniodawcę umożliwiających ustalenie rodzaju wykorzystanych materiałów wykończeniowych. Wydruki i/lub kopie oświadczeń oraz przekazanej dokumentacji załącza się do operatu szacunkowego.
- W przypadku trudności z uzyskaniem niezbędnej dokumentacji od Zleceniodawcy dopuszczalne jest ograniczenie osobistych oględzin nieruchomości wyłącznie do wizji lokalnej z zewnątrz, bez potrzeby kontaktu z innymi osobami. W protokole z oględzin nieruchomości zamieszcza się adnotację, że odbyły się one bez udziału zainteresowanych z uwagi na panującą w kraju pandemię koronawirusa.
- Jeżeli stan techniczno-użytkowy oraz stan otoczenia nieruchomości zostały ustalone na podstawie informacji oraz dokumentacji przekazanej od właściciela nieruchomości, użytkownika wieczystego i/lub innej osoby czy instytucji, a także w przypadku gdy oględziny nieruchomości zostały przeprowadzone w ograniczonym zakresie, po ustaniu stanu epidemii wskazane jest dokonanie ponownych oględzin nieruchomości po to, aby zweryfikować oraz potwierdzić prawidłowość informacji, na podstawie których dokonano wyceny nieruchomości. Jeżeli podczas ponownych oględzin nieruchomości wyjdą na jaw nieujawnione wcześniej okoliczności, które mogą istotnie wpływać na wartość nieruchomości, należy dokonać ponownej wyceny nieruchomości.
Dostęp do dokumentów i rejestrów zawierających dane o nieruchomościach
- W celu pozyskania danych niezbędnych w procesie wyceny nieruchomości wskazany jest kontakt z instytucjami oraz urzędami wyłącznie drogą telefoniczną oraz elektroniczną.
- Pomimo, że wiele instytucji oraz organów zostało zamkniętych dla bezpośredniej obsługi interesantów, dostęp do różnego rodzaju informacji niezbędnych w procesie szacowania nieruchomości możliwy jest przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych (m.in. Elektroniczne Księgi Wieczyste, serwis geoportal.pl).
- Wnioski o udostępnianie niezbędnych informacji, np. z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego mogą być składane drogą elektroniczną. Wnioskowana dokumentacja może być przekazywana przez właściwe organy rzeczoznawcom majątkowym w postaci np. skanów dokumentów, czy w innej formie elektronicznej. Do operatu szacunkowego można załączyć wydruki tych dokumentów.
- W sytuacji gdy niezbędne jest uzyskanie oryginału dokumentu sugerowanym sposobem odbioru dokumentu jest wysyłka pocztowa.
- Niektóre urzędy oraz instytucje zapewniają możliwość zapoznania się z dokumentami dostępnymi wyłącznie w formie papierowej. W takich przypadkach zalecane jest wcześniejsze skontaktowanie się (telefoniczne lub drogą elektroniczną) z właściwym urzędem bądź instytucją w celu umówienia wizyty.
Szczególne okoliczności wyceny nieruchomości
Wszelkie szczególne uwarunkowania dokonywanej wyceny nieruchomości, ograniczenia dostępu do informacji, jak i możliwości oględzin nieruchomości należy omówić ze Zleceniodawcą wyceny oraz wyraźnie opisać w operacie szacunkowym.
Przekazanie operatu szacunkowego Zleceniodawcy
Zaleca się ustalenie ze Zleceniodawcą wyceny takiego sposobu odbioru sporządzonego operatu szacunkowego, który nie będzie wymagał bezpośredniego kontaktu. Sugerowanym sposobem przekazania operatu szacunkowego jest wysyłka pocztowa. Do czasu otrzymania oryginału dokumentu przesyłką pocztową możliwe jest posługiwanie się skanem operatu szacunkowego.