Niemal 200 mln zł sięgają w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor długi osób oraz firm wobec spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, a także gminnych zarządców lokali. W ciągu roku wzrosły o ponad 19 mln zł, choć jednocześnie prawie 16 mln zł udało się odzyskać. Ale to co widać w BIG, to tylko niewielka część czynszowych zaległości, skontrolowane przez GUS mieszkania mają prawie 6,3 mld zł długów, nieuregulowane płatności ma co czwarty lokal. Warunków do poprawy sytuacji obecnie nie widać, bo koszty życia rosną, również te związane z utrzymaniem mieszkania.
Rosną ceny wszystkiego i to w coraz szybszym tempie. Część firm i gospodarstw domowych za chwilę stanie przed dylematem jak i z czego pokryć wszystkie wydatki. W momencie kumulacji koniecznych płatności, co 7. osoba i co 14. przedsiębiorca wskazują, że jednym z rozwiązań jest opóźnienie przelewu za czynsz – wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor. Czy faktycznie jest to sposób? Niestety czynsz to wysokie kwoty, które szybko mogą spiętrzyć się do dużych sum. Dlatego każda ze stron, zarówno administrujący nieruchomościami jak lokatorzy powinni w obecnych warunkach wykazać się większą uważnością i ostrożnością.
– Wysoka inflacja to ważny sygnał dla wszystkich, by reagować szybciej. Rozkładać zobowiązanie na raty, interesować się czy problemy są przejściowe, przypominać o płatnościach. Jeśli jednak ktoś unika kontaktu i nie płaci, to należy już na wczesnym etapie mobilizować wezwaniem do zapłaty z ostrzeżeniem o wpisie do rejestru dłużników. Jeśli zostanie zignorowane, to nie czekać aż zaległość wzrośnie do kilkunastu tysięcy złotych, lecz wpisywać od razu. Do rejestru dłużników prowadzonego przez BIG można zgłosić osobę, która ma 200 zł zaległości, a firmę z kwotą 500 zł – zaznacza Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor prowadzącego rejestr dłużników osób i firm. Zgłaszane przez wierzycieli do BIG InfoMonitor długi czynszowe to przeciętnie 23 420 zł w przypadku osoby i 46 144 zł w przypadku firmy. Tymczasem z ostatniego raportu GUS „Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna 2020” wynika, że średnia zaległość zadłużonego mieszkania to 3081 zł, wobec 2,4 tys. zł cztery lata wcześniej.
Łączna kwota zaległości czynszowych osób i firm zgromadzonych w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor wynosi już prawie 200 mln zł. Tylko w pierwszych dwóch miesiącach tego roku przybyło 1,4 mln zł długów za nieopłacone czynsze. W skali roku było to 19,4 mln zł, a od początku pandemii – 44,2 mln zł. Zdecydowana większość wpisów dotyczy osób fizycznych, bo zobowiązania firm stanowią jedynie 10 proc. W sumie niepłacących za czynsz w bazie BIG InfoMonitor jest 8052 podmiotów, w tym 7619 konsumentów. – Zarówno liczba dłużników jak i kwota nieopłaconych czynszów byłyby jednak wyższe gdyby nie spłaty osób i firm zgłoszonych do BIG InfoMonitor. W ostatnich 12 miesiącach zwrócili blisko 16 mln zł, co wystarczyłoby np. na budowę dwóch małych hal sportowych dla szkół – podkreśla Sławomir Grzelczak.
Zaległości w opłatach czynszowych dochodzą do 6,3 mld zł
Tymczasem z ostatnich, realizowanych co dwa lata analiz GUS*, na potrzeby których sprawdzonych zostało 7,8 mln z ok. 15 mln istniejących mieszkań, wynika, że zaległości ciążą na co czwartym lokalu (26,1 proc.). W sprawdzanej grupie ma je ponad 2 mln lokatorów, a ich nieuregulowane czynsze (opłaty za wodę, odprowadzanie ścieków lub odbiór nieczystości ciekłych, odbiór odpadów komunalnych, windę itd.) to niemal 6,29 mld zł.
W przypadku mieszkań badanych przez GUS, w zasobach komunalnych zadłużona jest prawie połowa, w zakładowych jedna trzecia, w spółdzielniach i TBS-ach ok. 28 proc. W mieszkaniach Skarbu Państwa długi czynszowe ma 23 proc. mieszkań. Z kolei wśród mieszkań będących własnością osób fizycznych w budynkach objętych wspólnotami mieszkaniowymi zaległości czynszowe ma 19 proc. lokali.
Ze względu na skalę problemu, długi ciążące na niemal co drugim mieszkaniu, najwyższy udział w ogólnej kwocie zaległości 6,29 mld zł mają lokatorzy mieszkań pozostających w zasobach gmin – 61,3 proc. Ich średni dług wynosi 9,8 tys. zł. Najwyższą przeciętną zaległość mają jednak dłużnicy z mieszkań zakładowych 13,8 tys. zł. Przeciętnie najmniejsze zaległości w opłatach za mieszkanie przypadły na zasoby należące do spółdzielni mieszkaniowych – 1,2 tys. zł i te należące do osób fizycznych w budynkach objętych wspólnotami mieszkaniowymi – 1,4 tys. zł.
Według danych GUS, w ciągu dwóch lat (od 2018 do 2020 r.) kwota długów czynszowych nieznacznie spadła o 0,19 mld zł, z niemal 6,5 do niecałych 6,3 mld zł. To spora odmiana po tym jak wcześniejsze dwa lata przyniosły wzrost o blisko 2 mld zł.
– Na taki obrót sprawy mogła wpłynąć odnotowana poprawa sytuacji gospodarczej, programy socjalne, spadek bezrobocia, ale również rosnąca aktywność zarządców nieruchomości, którzy śladem firm stają się bardziej aktywni w mobilizowaniu dłużników do płacenia, korzystając w swoich działaniach m.in. ze wsparcia rejestru dłużników BIG. W oferowanej przez BIG pomocy dobrze działa zarówno wysłane na wczesnym etapie wezwanie do zapłaty z zapowiedzią wpisu do rejestru dłużników, jak i sam wpis do rejestru. Bo jedni płacą by nie trafić na czarną listę, a ci już dopisani do bazy w chwili, gdy pojawią się w banku, czy w firmie telekomunikacyjnej i chcą zaciągnąć kredyt lub kupić coś na raty i abonament, nie mogą tego zrobić zanim nie spłacą długu – podsumowuje Sławomir Grzelczak. – Z drugiej strony, rosnąca przeciętna zaległość z tytułu niepłaconego czynszu widniejąca w rejestrze BIG InfoMonitor pokazuje, że zarządzający nieruchomościami w zdecydowanej większości reagują późno. Na przestrzeni czterech lat przeciętny dług czynszowy osoby fizycznej w BIG InfoMonitor wzrósł bowiem z 11,1 tys. zł do 23,4 tys. zł – dodaje Sławomir Grzelczak.
Z przytoczonych przez GUS danych za 2020 r. wynika, że w sądach toczyło się 14,0 tys. postępowań eksmisyjnych, sądy wydały 6,5 tys. orzeczeń, a wykonanych zostało 1,7 tys. z czego większość (ponad 70 proc.) dotyczyła lokali komunalnych gminnych.
Częściej nie płacą kobiety
Z danych BIG InfoMonitor wynika, że o ile przeważnie nieregulowanie zobowiązań z finałem w rejestrze dłużników jest domeną panów, to akurat jeśli chodzi o czynsz, częściej jest to problem kobiet, 53 proc. dłużników. Najliczniejszą grupę stanowią panie w przedziale wiekowym 45-54 lata. Rekordzistka ma jednak 61-lat, pochodzi z Warszawy i jest winna prawie 1,8 mln zł. Mazowsze m.in. za jej sprawą to region, w którym średnia zaległość czynszowa osób jest najwyższa w kraju, a łącznie Mazowszanie i mazowieckie firmy mają razem 36,5 mln zł długu. Jeśli chodzi o biznes to czynszowy rekord należy do przedsiębiorstwa z Pomorza, które ma ponad 2,7 mln zł zaległości.
Źródło: Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor
W bazie BIG InfoMonitor najwięcej zaległości czynszowych pochodzi jednak od zarządców nieruchomości z województwa kujawsko-pomorskiego, zgłosili oni prawie 101 mln zł długów należących do 3540 osób i firm. Z Mazowsza pochodzi 1185 dłużników, z woj. warmińsko-mazurskiego 608 z długiem bliskim 18 mln zł. Czwartym województwem pod względem sumy zgłoszonych długów czynszowych jest woj. łódzkie, gdzie przekraczają one 12 mln zł, a długi ciążą na 862 podmiotach.
Źródło: Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor
*Raport GUS – Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna za 2020 rok (publikowany co dwa lata)
